Muzeum w Nieborowie i Arkadii, Fundacja Trzy Trąby oraz Stowarzyszenie Polskich Artystów Muzyków Oddział Warszawski serdecznie zapraszają na plenerowe wykonanie opery STRASZNY DWÓR Stanisława Moniuszki, które odbędzie się w Ogrodzie nieborowskim w sobotę 30 sierpnia o godz. 20.00.

 

Wstęp na wydarzenie jest BEZPŁATNY

 

 

 

 

 

 

 

STRASZNY DWÓR to czteroaktowa opera Stanisława Moniuszki z librettem Jana Chęcińskiego, uznawana za jedno z najwybitniejszych dzieł polskiej opery narodowej. Utwór łączy elementy romantyczne i komediowe, ale przede wszystkim silnie akcentuje wątki patriotyczne. Powstał wkrótce po upadku powstania styczniowego i stanowi wyrazisty manifest narodowy, zakorzeniony w tradycji i duchu walki o niepodległość. Fabuła opery nie nawiązuje do konkretnej epoki, wiele elementów jest charakterystycznych dla wieku XVI, XVII i XVIII, to swoiste staropolskie uniwersum.

Premiera opery odbyła się 28 września 1865 roku w Warszawie. Już po trzecim przedstawieniu STRASZNY DWÓR został zdjęty z afisza przez carską cenzurę – władze zaborcze uznały jego patriotyczne przesłanie za zbyt niebezpieczne.

 

****************************************************

Opera ukazuje zarówno sielankowy obraz życia w polskim dworku szlacheckim, jak i silnie wyeksponowaną ideę patriotycznego obowiązku. Postawa odwagi, żołnierskiej dzielności i gotowości do walki w obronie ojczyzny stanowią fundament wartości przedstawionych w dziele. Twórcy akcentują także etos rodziny, ze szczególnym uwzględnieniem honoru jako jednej z najważniejszych cnót. Już od pierwszych scen widoczny jest głęboki wewnętrzny konflikt – z jednej strony pragnienie spokojnego, domowego życia i założenia rodziny, z drugiej zaś – silne poczucie odpowiedzialności za los ojczyzny i gotowość do poświęceń na jej rzecz. Na ogromny sukces STRASZNEGO DWORU złożyło się umiejętne połączenie wątków patriotycznych, miłosnych i komediowych. Opera cieszy się niesłabnącą popularnością i do dziś jest regularnie wystawiana na polskich scenach operowych.

 

****************************************************

 

AKT I

 

Dwaj bracia – Zbigniew i Stefan – po powrocie z wojny postanawiają osiąść na roli i pozostać kawalerami. Składają przysięgę, że gdy tylko wolność Ojczyzny będzie zagrożona, staną do walki bez wahania. Nie chcą jednak narażać na cierpienie bliskich, dlatego rezygnują z małżeństwa, by w razie wojny nie zostawiać zapłakanych żon.

Ich decyzja niepokoi ciotkę, Cześnikową, która – mimo złożonych przez bratanków ślubów – postanawia za wszelką cenę wyswatać ich z odpowiednimi pannami.

Tymczasem Zbigniew i Stefan planują odwiedzić mieszkającego nieopodal Miecznika, który niegdyś zaciągnął u nich dług. Gdy Cześnikowa dowiaduje się o ich zamiarach, zaczyna obawiać się o powodzenie swoich planów. Miecznik ma bowiem dwie córki – Jadwigę i Hannę – w których młodzieńcy mogliby się zakochać.

Chcąc temu zapobiec, Cześnikowa postanawia odstraszyć braci od wizyty, snując opowieści o rzekomej klątwie rzuconej na Straszny Dwór.

 

AKT II

 

W sylwestrowy wieczór Jadwiga i Hanna wróżą z wosku, z ciekawością wypatrując znaków przyszłości. Zastanawiają się, czy w nadchodzącym roku staną na ślubnym kobiercu i kim będą ich wybrankowie. Zabawie tej przygląda się Damazy – pretensjonalny fircyk, który od dłuższego czasu bez powodzenia stara się o względy którejś z sióstr. Widząc bezskuteczne zaloty Damazego, Miecznik zwraca mu uwagę, że kandydat na męża jego córek powinien być prawdziwym patriotą – człowiekiem honoru, gotowym w każdej chwili chwycić za broń w obronie Ojczyzny.

Sielankową atmosferę przerywa niespodziewana wizyta Cześnikowej, która zapowiada przybycie Zbigniewa i Stefana. Cześnikowa kontynuuje swoją intrygę. Obawiając się, że bracia mogliby rozkochać w sobie piękne córki Miecznika, postanawia działać podstępnie. Rozpowiada nieprawdziwe wieści o ich rzekomym tchórzostwie, by zniechęcić dziewczęta.

Gdy Zbigniew i Stefan zjawiają się w Dworze, Damazy natychmiast zaczyna czuć się zagrożony. Tymczasem Jadwiga i Hanna nie mogą uwierzyć, że tak przystojni, szlachetni młodzieńcy mogliby być pozbawieni odwagi. Z wzajemnym zainteresowaniem przyglądają się sobie – uczucia powoli zaczynają kiełkować.

 

AKT III

 

Klucznik Strasznego Dworu, Skołuba, odprowadza gości na spoczynek. Przy okazji postanawia nastraszyć sługę Zbigniewa i Stefana – Macieja – opowiadając mu o starym, zepsutym zegarze, który ponoć w tajemniczy sposób zaczyna wybijać kuranty. Według jego opowieści, mechanizmem porusza pokutująca dusza, a gdy zegar zaczyna grać, budzą się prababki, które schodzą z portretów i wdają się w zacięty spór. Przestraszony Maciej ucieka z komnaty słysząc szepty dochodzące zza obrazów – nie wie, że to Jadwiga i Hanna udają duchy prababek.

Krzyk Macieja sprowadza Stefana i Zbigniewa. Stefan zostaje przy zegarze i śpiewa o swoim uczuciu do Hanny. Wówczas zegar zaczyna bić, a z kuranta wydobywa się melodia. Przypomina ona Stefanowi czasy dzieciństwa. Do brata dołącza Zbigniew. Obaj przyznają się do wielkiego uczucia jakim obdarzyli córki Miecznika – Stefan zakochał się w Hannie, a Zbigniew w Jadwidze.

Tymczasem Maciej odkrywa, że w zegarze ukrywa się Damazy – to przez niego zegar zaczął bić. Przyłapany na gorącym uczynku fircyk chce wykorzystać sytuację i mówi braciom, że na Dworze ciąży prawdziwa klątwa, ponieważ zbudowany on został za nieuczciwie zdobyte pieniądze. Ta wiadomość skłania braci do natychmiastowego wyjazdu.

 

AKT IV

 

Przed wyjazdem Stefan spotyka Hannę. Choć nie chce wyjaśniać powodów nagłego odejścia, wyznaje jej swoje uczucia. Bracia nie odpowiadają również na pytania Miecznika. Dopiero gdy ten oskarża ich o tchórzostwo, oburzony Maciej wybucha i powtarza słowa zasłyszane od Damazego.

Wówczas Miecznik prostuje całą historię i rozwiewa wszelkie wątpliwości. Opowiada, skąd naprawdę wzięła się nazwa „Straszny Dwór”. Przed laty jego przodkowie mieli aż dziewięć córek, z których każda wyszła za najlepszego kawalera w okolicy. Zazdrosne matki, nie mogąc znaleźć odpowiednich partii dla swoich córek, zaczęły rozsiewać plotki i z przekąsem nazywać majątek „Strasznym Dworem”. Tak narodziła się legenda o rzekomej klątwie.

Prawda wychodzi na jaw, a nieporozumienia zostają wyjaśnione. Zbigniew i Stefan proszą Miecznika o rękę Jadwigi i Hanny. Pozostaje już tylko uczcić Nowy Rok w radosnym nastroju – ognistym mazurem.

 

****************************************************

 

REALIZACJA

 

Kierownictwo muzyczne / Marta Kluczyńska

Reżyseria / Jitka Stokalska

Scenografia / Elżbieta Tolak, Elżbieta Bogaczewicz - Biernacka, Małgorzata Burzykowska

Choreografia / Zbigniew Czapski

Kostiumy / Mateusz Karolczuk

Projekcje multimedialne / Tariel Todua

Reżyser dźwięku / Alaksandr Porakh

Reżyseria świateł / Maciej Kaszyński

Asystent reżysera / Weronika Kuśmider

Asystent dyrygenta / Jakub Zwierz

Pianista korepetytor / Małgorzata Szymańska - Sadlakowska

OBSADA

 

Stefan / Rafał Bartmiński

Zbigniew / Paweł Michalczuk

Hanna / Magdalena Stefaniak

Jadwiga / Magdalena Pluta

Miecznik / Jan Żądło

Skołuba / Bartosz Kieszkowski

Damazy / Albert Memeti

Cześnikowa / Aneta Łukaszewicz

Maciej / Witold Żołądkiewicz

Marta / Stara Niewiasta / Roksana Maciejczuk

Grześ / Ernest Tymczyszyn

 

TANCERZE

 

Elene Bablidze

Oliwia Czyż

Julia Dopierała

Piotr Hertrampf

Jerzy Maciejewski

Lidia Pietrzak

Maciej Zych

Szymon Zych

Amelia Iwanowska

Antonina Kaźmierczak

Maria Kotlarska

Dagmara Kowalczyk

Wiktoria Kuś

Martyna Kuś-Rudnicka

Gabriela Rutkowska

Gabriel Siekiera

Katarzyna Zabost

 

Orkiestra / LA SCOPERTA

Chór / CHOIR

 

****************************************************

ORGANIZATORZY

Muzeum w Nieborowie i Arkadii / Monika Antczak, Beata Stępień

Stowarzyszenie Polskich Artystów Muzyków Oddział Warszawski / Marta Straszyńska

 

WSPÓŁORGANIZATOR I SPONSOR GŁÓWNY

Fundacja Trzy Trąby / Maciej Radziwiłł

 

PATRONAT HONOROWY

Marszałek Województwa Łódzkiego / Joanna Skrzydlewska

 

PARTNERZY

Województwo Łódzkie

Gmina Nieborów

Miasto Łowicz

Teatr Wielki - Opera Narodowa

STOART

Akademia Teatralna im. Aleksandra Zelwerowicza w Warszawie